Στο μεταρρυθμιστικό κλίμα που δημιουργούσε το νέο επιστημολογικό παράδειγμα της κυβερνητικής, χωρίς πρόθεση για διχαστικές διακρίσεις, αντίθετα μάλιστα με διάθεση σύνθεσης των διαφορών, η συστημική ψυχοθεραπεία οικογένειας, ατόμου, ζευγαριού και ομάδας θέτει σε εφαρμογή, ερευνητικά στην αρχή, το δικό της επιστημολογικό μοντέλο. Διατηρεί όμως σχέσεις ανοιχτής επικοινωνίας με τη θεωρία και τεχνικές άλλων θεραπευτικών προσεγγίσεων καθώς και με σύγχρονους κλάδους της επιστήμης όπως αυτόν της διαπροσωπικής νευροβιολογίας (interpersonal neurobiology). Το υλικό από τα νέα ρεύματα η συστημική θεραπεία το αφομοιώνει και το προσαρμόζει στο συστημικό τρόπο σκέπτεσθαι.

Τα τελευταία χρόνια, μετά την επωνομαζόμενη δευτεροκυβερνητική περίοδο της συστημικής ψυχοθεραπείας, ο ρόλος του ψυχοθεραπευτή στην θεραπευτική σχέση αναπλαισιώνεται. Θεωρείται ότι ο θεραπευτής συμπορεύεται μαζί με τον θεραπευόμενό του ή την οικογένεια, ως μέλος ενός συστήματος υποκειμένων στο οποίο συμμετέχει ο ίδιος. Λειτουργεί δηλαδή μέσα στο θεραπευτικό πλαίσιο, εκτός από επαγγελματίας της θεωρίας και της πράξης, σαν ένας συνταξιδευτής στις αφηγήσεις, επίσης συνεξερευνητής και συγκατασκευαστής στον χώρο του νοήματος, σε ισότιμη σχέση αυτονομίας και αλληλεξάρτησης.

Το διαλογικό πλαίσιο των διυποκειμενικών σχέσεων γίνεται με αυτό τον τρόπο θεραπευτικό, το ίδιο, είτε αυτό περιλαμβάνει τον θεραπευτή με τον θεραπευόμενο και την οικογένεια είτε αυτό αποτελεί κοινωνικό πολυφωνικό δίκτυο θεραπευτών και θεραπευόμενων σαν μια κοινότητα διαλόγου κατά το φιλανδικό πρότυπο.